Kocaeli’nin Gebze İlçesi’nde varlığından ve faaliyetlerinden bilgi sahibi olduğum, Gebze’ye geçenlerde yaptığım bir ziyarette yerlerini de gezdiğim Bilimsel ve Kültürel Araştırmalar Yayıncılık ve Üretim Kooperatifi – BİLKAR bünyesindeki tiyatro topluluğunun savaş karşıtı, “Savaş İstiyorum” adlı oyununu hep merak etmişimdir. Bir oyun, ismiyle savaşı kışkırtıp içeriğiyle nasıl savaş karşıtı olabilirdi ki? Oyunlarını genellikle Gebze’de sahneleyip zaman zaman kısa mesafeli ve şartlardan gereği günübirlik veya bilemediniz 2 -3 gün süreli turneler yapan topluluk 13 Şubat Pazartesi günü akşamı ikamet ettiğim ilçe olan Maltepe’de Türkan Saylan Kültür Merkezi’ne gelince merakımı gidermek için fırsatı geri çevirmedim ve kızım Ekin ile birlikte salonun yolunu tuttum.
Ayrı bir yazı konusudur ancak merakınızı gidermek için BİLKAR ve BİLKAR Tiyatro Topluluğu hakkında kısaca bilgi vermek de isterim. BİLKAR, Gebze’de Köy Enstitüleri ruhuyla hareket eden bir kooperatif. Tiyatro ile birlikte müzik, resim, edebiyat, gezi, çeşitli konularda eğitim gibi konularda faaliyetleri var. En yoğun oldukları konu, müzik. “Halk İçin Kültür Sanat” sloganı ile hareket ediyorlar. Gebze’nin dar ve orta gelirli kesimlerinin ve özellikle çocuklarının kültür sanatta üretken olarak yer alması için çaba sarf ediyorlar. Ürettiklerini sahneliyor ve sergiliyorlar. Aynı zamanda hemen her ay en az bir sanatçı veya müzik grubunu, tiyatro topluluğunu, şair veya yazarı Gebze’de ağırlıyorlar.
BİLKAR Tiyatro Topluluğu tamamen farklı işlerde çalışanlardan oluşuyor. Mesailerinden arta kalan zamanlarında çalışmalarını sürdürüp yine ağırlıklı olarak mesai saati dışı saat ve günlerde oyunlarını sahnelemeye çalışıyorlar. Savaş İstiyorum adlı oyunları tiyatro tanımıyla “Yüzde 100 atölye” çalışması. Oyunun metni, kurgusu, dekoru, kostümü, ışığı; kısacası her şeyi ekibe ait.
Bilkar’ın paylaşımcı ve dayanışmacı yönünden de söz etmek isterim. Oyun varlıklarından o akşam haberdar olduğumuz, Maltepe İlçesi’ndeki Esenkent Kültür ve Yardımlaşma Derneği için sahnelendi. Maltepe Belediyesi de yanılmıyorsam salonu ücretsiz veya cüzi bir bedelle tahsis etti.
Gelelim oyuna…
Bir tiyatro oyunu izlemeye karar verdiğimde her zaman öncelikli tercihim ne var ne yok bakmak, oyun afişini incelemek. Afiş tasarımını çok beğendim.
Sahne dekoru sade ama oyunla çok uyumluydu. Dekorda ana öğe beş parçadan oluşan dünya haritası idi. Oyun savaşın asıl mağduru halkların yaşadıklarından esasla sistemin halka savaşmayı dayatmasını son derece anlaşılır bir dille anlatıyor. Bütün kötülüklere “evet” diyen sömürgeci sistemle onlara “hayır” diyerek direnen dünyanın her yerinden halkların mücadelesi…
Kötülükler kapitalizmin adeta geçim kaynağı. “Nedir bu kötülükler?” derseniz tabii ki birinci sırada savaşlar var. Oyun bize bütün savaşların ve kavgalarının tek kazananın kapitalizm ve emperyalizm, savaşı ‘kazanan’ ülke veya halklar dahil her zaman tek kaybedenin halklar, özellikle de yoksul kesim olduğunu anlatıyor. Sistem bir şekilde halkların, insanların arasını bozuyor, onları kendi çıkarlarını gizleyerek ama dinlerini, ama ırklarını, ama yoksulluklarını kullanarak savaştırıyor ve ölenler her zaman, ırk ayrımı gözetmeksizin, halk.
İkinci Dünya Savaşı, Hiroşima, Bosna, Filistin, Irak… savaş ve katliamlarının da konu edildiği oyun dünya üzerinde her savaşın tek kazananın emperyalizm ve kapitalizm olduğunu gözler önüne seriyor. Nazım Hikmet’ten Bertolt Brech’e oyun için seçilen şiirler oyunla çok örtüşüyor. Basra’dan Ömer, Filistin’den Rafeef Ziadan ve diğerleri, oyun boyunca sizlerle oluyor.
Oyun savaş karşıtı bir oyunun adının, “Nasıl Savaş İstiyorum olabilir?” sorusunun yanıtını da kendi içinde veriyor. Asıl neyle savaşılması gerektiğine dair mesajları da, oyuna olacak olası merakınızın önünü kesmemek için paylaşmayım.
Kızım ve ben oyunu çok beğendik. Bir tiyatro oyunu için tiyatro teknikleri üzerinden fikir yürütecek derecede tiyatro bilgisine sahip değilim ama haklarını vermeden de geçmek istemem. Oyuncu arkadaşların oyunculuklarını da beğendim, takdir ettim. Hele ki topluluğun tüm çalışmalarını asıl mesai saatlerinin dışındaki saat ve günlerde yaptığını göz önünde tuttuğumuzda tiyatronun da hakkını vermişler.
Gebze dışında Gebze’ye yakın mesafedeki il ve ilçelerde de zaman zaman sahnelenen oyunu bir şekilde yakalayıp izlemenizi kesinlikle tavsiye ederim. Dünyada savaşların çıkış nedenlerini, asıl mağdurlarını anlatan Savaş İstiyorum olan bitenin farkındaysanız, size yalnız olmadığınızı hissettirecek. Hala olan bitenin farkında değilseniz, farkındalığınızı arttıracak. Hayatta hiçbir şeyin gördüklerimizden, sandıklarımızdan ibaret olmadığını biraz daha anlamanızı sağlayacak.
Oyun bitimi oyuncuları ve ekibi kızımla birlikte tebrik edip evimize doğru dönerken halimizden gayet memnunduk.
https://www.facebook.com/Bilkar/
