16. yüzyılda Asya ve Avrupa’yı kırıp geçirmiş olan frengi hastalığı sifiliz adıyla da bilinir. Çok eski zamanlardan beri bilinen bu hastalık çoğunlukla cinsel yollardan bulaşmakla beraber nadiren başka şekillerde de bulaşabilmektedir. Başta gelen zührevi hastalıklar arasında yer alan frenginin doktor ve hemşirelerde bir meslek hastalığı olarak görüldüğü de olur.
Anal ve oral yollarla kurulan cinsel ilişkiler frenginin bulaşmasında önemli bir rol oynar. Genital bölgelerin teması sırasında penis, anüs veya vajinada bulunan lezyonlar hasta kişiden sağlıklı olana geçer ve böylece sağlıklı olan da bu hastalığa yakalanır. Öpüşmekle de bulaşabilen hastalığın frengili anneden bebeğine geçme ihtimali oldukça yüksektir. Frenginin bu şekilde bulaşması doğuştan olan frengi durumudur ve cenin frengisi, süt çocuğu frengisi ve gecikmiş çocukluk frengisi olarak 3 grupta incelenir. Bunların ilkinde cenin çoğunlukla 6.-7. aylarda hayatını kaybeder ve düşük olarak vücuttan dışarı atılır. Diğer durumlardaysa dünyaya gelen çocuk çeşitli sağlık sorunları yaşar.
Sonradan meydana gelen frengi hastalığı da her birinin kendine özgü belirtileri olan 3 devrede ortaya çıkar. Hastalık mikrobunun vücuda girdiği andan ilk döküntünün ortaya çıkışına kadar olan devre birinci devredir. Bu dönemdeki vakaların neredeyse yüzde 95’i mikrobun girdiği yerde oluşan ve şankr olarak bilinen ıslak, çevresi belirgin, kırmızı renkli ve ağrısız çıban şeklinde yaraların oluşması şeklinde gerçekleşir. Genital bölgelerde, ağız veya dudakta olabilen bu yaralar 3-6 hafta arası bir sürede kendiliğinden iyileşir. Bu noktadan itibaren tedaviye başlanmazsa hastalığın ikinci aşaması başlar.
İkinci aşamada karakteristik deri döküntüleri dışında düzensiz bir ateş, iştahsızlık, terleme, kemiklerde geceleri çoğalan sinirsel ağrılar, dalak büyümesi, sarılık, halsizlik ve boğaz yarası gibi sorunlar yaşanabilir. Deri renginde değişiklikler, lenf bezlerinde şişme, güve yeniği görünümünde saç dökülmeleri görülebilir. Frenginin ikinci evresinde hastalık son derecede bulaşıcıdır. En az 1 yıl süren bu devrede mikrop halen vücuttadır ve birçok organı etkiler.
Frenginin üçüncü devresi genellikle enfeksiyonun vücuda girişinden 4 yıl sonra başlar. Yıllarca sürebilen bu dönemde mikrobun bulaşma özelliği artık azalmıştır. Geç sifiliz olarak da anılan üçüncü aşamada frengi yüzünden oluşan rahatsızlıklar ortaya çıkar, organlarda harabiyet görülür. Mikrobun bulaşmasından 10-25 yıl sonra tedavi edilmeyen hastaların vücudunda bu dönemde ‘gom’ denilen ve bacaklar başta olmak üzere vücudun her yanına yerleşebilen deri altı urlarıyla bu döneme özgü çeşitli lezyonlar görülür. Merkezi sinir sisteminde menenjit veya çeşitli felç durumları ortaya çıkabilir. Boşaltım yapmada sorunlar ve ağrılar yaşanabilir, bazı zihinsel işlevler bozulabilir. Bu devrede yaşanan sağlık sorunları hastayı ölüme götürebilir.
