Sokak müzisyenliği Kocaeli’nin ilçesi, AKP’nin iktidar olduğu Gebze’de suç. Gebze’nin 27 kilometre batısındaki İstanbul İlçesi, CHP’nin yerel iktidarda olduğu İstanbul ilçesi Kartal ile Gebze’nin 52 kilometre doğusundaki, AKP’nin iktidarda olduğu Kocaeli’nin merkez ilçesi İzmit’te serbest. Şimdi, soru şu: Gebze’de gençler sokakta müzik yapmasın mı? Yapmasın ise, neden yapmasın?
Kocaeli’nin Gebze İlçesi 14 Kasım Pazartesi günü hayli ilginç bir kültür sanat konusuyla gündeme geldi. 13 Kasım Pazar günü akşam saatlerinde yaşanan vakada tamamı Sağlık Meslek Lisesi öğrencilerinden oluşan Grup Perişan sokakta şarkı söylerken enstrümanlarına Gebze Belediyesi Zabıtası tarafından el konuldu. Grup üyeleri enstrümanlarını ancak yaptıklarının suç olduğunu, bu büyük ayıbı (!) tekrar etmeleri halinde en ağır yaptırımlara maruz kalmaya razı olacakları gerekçesiyle geri alabildi.
Söz konusu vaka Gebze merkezli bir haber bloğunda yayınlanmasıyla birlikte olağanüstü ilgi gördü ve uygulama tepki çekti. Haber önce sosyal medya paylaşımları ile kişiden kişiye ulaştı. Gerek Kocaeli ili yerel basınında, gerekse ulusal basında kimi haber siteleri ve gazetelerce özetlenerek konu edildi. Peki, Gebze’de durum böyleyken, sokak müzisyenliği “suç” olarak yaklaşım görürken Gebze’ye yakın ilçelerde durum ne?
Öncelikle kısa bir Gebze özeti yapmak gerekirse Kocaeli’nin en batısındaki, İstanbul’un Tuzla ilçesi ile sınır komşusu olan Gebze sosyal demokrat belediyecilik anlayışını en son 1989-1994 arası gördü. 1994’ten bu yana ise kapatılan Refah Partisi, Fazilet Partisi ve en nihayetinde AKP yerel iktidarları, değişik belediye başkanları ile muhafazakar bir yerel yönetim anlayışını hala sürdürüyor. 2009 ve 2014 seçimlerinde AKP’den aday gösterilen ve halen görevi süren Adnan Köşker 17/25 Aralık’a kadar Fettullah Gülen Cemaati’ne yakınlığı ile bilinen, 17/25 sonrası ise tavrını iktidardan yana koyan bir şahsiyet. Reklam spotlarına yansıyan ve sadece orada kaldığı son vaka üzerine de açığa çıkan; “Gebze halkını mutlu etmek”, “Gebze’yi çağdaşlaştırmak ve marka kent yapmak” gibi misyonlara, vizyonlara sahip.
Sınırları içinde yer aldığı Kocaeli ile İstanbul arasında sıkışıp kalan Gebze’nin Kocaeli ile bağı bürokratik işlemler ağırlıklı. Sosyal hayatta, ticari hayatta ise daha çok İstanbul’la bağlantısı var. Mesafenin yakınlığı, ucuz ve hesaplı toplu taşıma araçları ile ulaşılabilirliğinden esasla Tuzla ile Kadıköy arasındaki hemen her İstanbul ilçesi Gebzeli için bir cazibe merkezi. Ayrıca Avrupa yakası ilçeleriyle Boğaz kıyısındaki sapa kaçan ilçelere de irtibat var. Yani Gebzeli, İstanbul’un ilçelerinde olan biteni görerek biliyor. Bu temel doğru zemininde zabıtanın sokak müzisyenlerine tavrı ve “suç” diye tanımlaması çok geniş kısmı şaşkınlığa uğrattı. Bürokratik işlemlerden ötürü gittiği İzmit’te de, sosyal aktivite için gittiği İstanbul ilçelerinde de sokak müzisyenlerinin özgürce icraat yaptığını gören Gebzeliler, “Suçsa, oralarda niye suç değil?” diye sorguladı meseleyi.
İstanbul’un Kartal ilçesi Gebze’ye 27 kilometre mesafede. Biri kısa mesafeli iki minibüsle ilçenin merkezine ulaşmak mümkün. Altınok Öz şahsında CHP’nin yerel iktidarda olduğu Kartal’da sokak müzisyenliği serbest. Zabıta değil “Halkın şikayeti var” diye, yanlarından geçtiği esnada bile müdahale etmiyor. Bir duyuma göre Altınok Öz’ün göreve başladığı ilk yıllarda bir vatandaş şikayeti üzerine bir müzisyenin sazı zabıta tarafından alınmış. Başkan Altınok Öz vakayı duyduktan sonra sokak müzisyenlerine hiçbir şekilde, hiçbir gerekçeyle müdahale edilmemesi gerektiği talimatını vermiş.
İzmit, Kocaeli’nin merkez ilçesi ve Gebze’ye 52 kilometre mesafede. Ulaşım Gebze’nin merkezinden de, civar mahalleler ve komşu ilçelerden de tek vasıtayla sağlanabiliyor. 2004’ten bu yana yerel iktidarda AKP’li belediye başkanları var. Mevcut belediye başkanı Doktor Nevzat Doğan bir dönem AKP’den Kocaeli Milletvekilliği de yaptı. İzmit’te de sokak müzisyenliği serbest. Kaynağımızda yer alan habere göre İzmit’te de sokak müzisyenleri bir ara sıkıntı, sorun yaşamış ama zamanla aşılmış gibi.
Gebze’deki baskıyı yaşayan sokak müzisyenleri vakanın basında yer almasından ötürü olağanüstü bir kamuoyu desteği gördü. Onlardan en ilginci ise Gebze’deki Dostluk Müzik Evi kurucusu Fatih Altıparmak’tan geldi. Altıparmak; Uluslar arası Profesyonel Müzisyenler Derneği’nin Gebze temsilcisi yardımcısı. Derneğin Gebze temsilcisi ise Burak Akbulut. Fatih Altıparmak, Gebzeli dört müzisyene, “Bu derneğe üye olduğunuz anda her yerde müzik yapmanız serbest” dedi. Altıparmak ayrıca Gebze’de Müzik Durağı adı altında projeleri olduğunu, Gebze Belediye Başkanı Adnan Köşker’den randevu alarak projeyi kendisine anlatıp destek isteyeceklerini, aksi haldeyse Gebzeli müzisyenler olarak büyük bir eylem düzenleyeceklerini söyledi. Biz de sürecin takipçisi olacağız.
Binkelam sitesinin yüce sahibi (!) Hilal Uslu’nun ek notu:
İlk paragrafa eklediğim soruyu tekrar etmek istiyorum; Gebze’de gençler sokakta müzik yapmasın mı? Gençlerin müzikle ilgilenmelerinin zararları nelerdir, sokak müziği yapan gençler topluma ne gibi zararlar verir, Gebze Belediyesi ilçenin gençlerinin nelerle uğraşmasını uygun görmektedir? Gebze Belediyesi’nin müzik sanatıyla bir derdi mi vardır veya ne gibi müzikleri tavsiye etmektedirler? Gebze’nin derdi sorunu bu mudur, sokakta şarkı söyleyen gençlerin önünün kesilmesi gençleri ne gibi, ilçeyi ne gibi felaketlerden koruyacaktır? Bu olayın kahramanı gençler olduğu için ikide bir öyle diyorum ama her yaştan insanların müzik gibi herkesin bir türünden hoşlandığı, herkesin şu veya bu türünde kendinden bir şeyler bulduğu evrensel bir sanatla ilgilenmesinin ve bu alandaki yeteneklerini sokakta sanat tarzında sergilemesinin sakıncası nedir? Halkın rahatsız olması diye bir şey söz konusu ise ki sanmıyorum, varsa bile yaygın bir şikayet değildir; halkın iyi ve güzel şeylere alıştırılmasında, sanata yönlendirilmesinde fayda yok mudur? Müzik iyi ve güzel bir şeydir, her tür müzik için söylemiyorum tabii, benim sevdiğim müzik bana, senin sevdiğin müzik sana güzeldir ama herhangi bir müzik türünün hitap etmediği insan diye bir şey de herhalde kainatta yoktur. Gençlerin ottan boktan şeylerle uğraşacaklarına müzikle uğraşması, enstrüman çalması, şarkı söylemesi de iyi ve güzel bir şeydir. Hem eğlenir, hem eğlendirirler; yetenekleri gelişir, motive olurlar, belki 3 – 5 kuruş da harçlık çıkarırlar; fena mı? Belki kız arkadaşıyla buluşacak da cebinde para yok, belki annesine Anneler Günü hediyesi almak istiyor, belki de hiç böyle bir gerekçe yok; keyfine çalıyor. Çalmasın mı? Niye? Birazıcık para kazanmak da istiyorsa bunu başka, yanlış, illegal şekillerde mi yapsın? Gençtir, kanı kaynıyor, enerjisini nereye boşaltsın, müzikle rahatlasa kötü mü? Belki bazılarının çocuğunun ders çalışacağına çalgı çalmasından rahatsız olan anne babaları falan vardır ama o başka mevzu yani, aile içinde halledilsin.
İstanbul’un birçok yerinde insanlar sokaklarda, caddelerde, vapurlarda, metro istasyonlarında müzik yapıyorlar; çok da güzel oluyor, çok da iyi oluyor. Kendi hesabıma, çok sevmediğim tarzda bir müzik değilse en azından birkaç dakika izliyor, bayıla bayıla bahşiş bırakıyorum. Birden karşıma çıkıp günüme müzik katıyor çünkü, enerji katıyor, keyif veriyor; hak ediyor. Saygı duyuyorum; çalışmış uğramış şu veya bu müzik aletini çalmayı becermiş, şarkı türkü söylüyor, ne güzel. Bu yaz yeğenim ve annesiyle Amasra’da tatil yaparken sokakta müzik yapan 2 genci yarım saatten fazla dinledik, başka bir sürü insan da dinledi. Herkes de halinden gayet hoşnut görünüyordu.
Adnan Köşker yıllar önce Gebze’nin Eskihisar Köyü’nde takı standları ve başka standlar açılmasına da sıcak bakmamıştı. Ben ve bir grup başka insan bir süre bunu yapabildik ama sonra zabıtalar giderek daha çok rahatsızlık vermeye başladı. Kendisi orada bir sürü seyyar satıcı olmasını istemiyormuş efendim. Oysa meselenin bununla ilgisi yoktu. Deniz kenarındaki ilçelerin, illerin çoğunda sahillerde böyle standlar kurulur, insanlar malını ortaya koyar, oraya gelmiş olan insanlar tezgahları dolanır, ister hiçbir şey almadan gider, ister alışveriş yaparlar. Bu tip standlar tatil yerlerinin, deniz kenarlarının renkleridir. Gebze Belediyesi böyle yapacağına oraya kendisi standlar açsaydı, o standlara bedeller biçseydi, el yapımı ve hazır ürünler satılmasına izin verseydi, insanlar ek gelir kazansa, belediye de biçtiği kira bedelini alarak gelir elde etseydi fena mı olurdu? Bir ilk falan da olmazdı bu, o kadar çok yerde yapılıyor ki. Üstelik, biz Eskihisar’da standlar açtığımız zaman insanlar hiç de bundan şikayetçi görünmüyorlardı. Alışveriş oluyordu, sohbet oluyordu, ticaret oluyordu; alan memnun, satan memnundu. Ama önü kesildi.
Ne garip kafalar bunlar yıllardır il olması gerektiği telaffuz edilen, İstanbul’la Kocaeli’nin ortasında yer alan ve İstanbul’la yoğun, sürekli bir irtibatı olan bir ilçe için.
Gebze’de sokak müzisyenlerine zabıta yasağı için tıklayın
