Zam isteme mevzusuna giriş yapmadan önce bir anımı anlatmak istiyorum. Liseden sonra bir ara bir matbaada çalışmaya başlamıştım. Çalıştığım yerde yılda bir defa maaşa zam yapılacaktı. Zam ayları da her yılın Ocak ayıydı. Neyse bizim zam yaklaştı ve bütün işçiler zammın oranını aramızda tartışmaya başladık. Kimisi dedi şu kadar zam yapar kimisi dedi bu kadar zam yapar. Ben de bir rakam söyledim ve bu kadar zam yapmazsa ben işi bırakırım dedim. Diğer arkadaşları da bu konuda örgütledim. 4 kişi benim bu örgütlenme teklifimi kabul ettiler.
Neyse zam zamanı geldi çattı ve patron herkesi tek tek odasına çağırıp verdiği zam oranını bildirdi. Ben verilen zammı beğenmedim ve daha önce kafamda tasarladığım ve eksisini asla kabul etmeyeceğim miktarı söyledim. Patron kabul etmedi ve işine gelirse dedi. Allah Allah dedim kendi kendime, ama bu rest çekmenin işe yaraması gerekiyordu. Diğer 4 arkadaş da benimle aynı şeyi söylemişler. İşin kötüsü patronumuz diğer 4 arkadaşa da aynı şeyi söylemiş. Görüşme sonrası ne yapacağız dedim. Arkadaşlar çıkacağız tabi dediler. Ben çıkmasak mı yahu fena da zam yapmadı hani dediysem de elemanları nasıl örgütlediysem gururlarına yediremediler ve hepimiz tazminatlarımızı alıp çıktık.
Zam isteme yolları, bazı yordamları varmış meğerse. Bunları sonradan okuyarak öğrendim attan düşmüş birisi olarak attan düşme tehlikesine karşı ufak da olsa bir uyarı yazısı yazayım dedim.
Bir kere zam isteyeceğiniz patronu iyi tanımanız lazım. Zam istemek için de iyi hazırlanmanız gerekiyor. Neden zam istediğinizi sebepleriyle birlikte net ve anlaşılır açıklayabilmelisiniz. Patronunuzun olası karşı hamlelerine karşı gardınızı önceden almalısınız. Zam istediğiniz patron muhtemelen sizin öne sürdüğünüz gerekçeleri çürütmek isteyecek ortaya yeni tezler atacaktır. Bunun için sizin tezleriniz sağlam olmalı ve siz de patronun öne sürdüğü tezleri çürütmeyi bilmelisiniz.
Tehdit olayından kesinlikle kaçınmalısınız. Şu kadar zam almazsam giderim demek çok yanlıştır. Unutmayın ki siz giderseniz sizin yerinize geçecek biri muhakkak bulunur.
Filanca şirket şu kadar maaş teklif ediyor zam yapın demek de çok risklidir. Eğer gerçekten söylediğiniz teklifi almamışsanız patronun “Git orada çalış o zaman” deme olasılığını göz önünde bulundurmalısınız.
Patrondan zam isteme yolları ile ilgili araştırmalarımda şu şekilde tüyolar buldum.
-Zam istemeden önce bir sektör araştırması yapın. Sizin sektörde, sizin konumunuzda olan birisine göre çok mu düşük maaş alıyorsunuz? Aynıysa veya çok düşük değilse zam olayını hiç açmayın derim. Patronlar genelde zam yapmadan önce veya maaş belirlerken sektör araştırması yapıyorlar. Eğer sizin yaptığınız araştırma doğruysa bu patronunuzun ya yanlış yaptığını ya da sektör ortalamasına göre düşük maaş verdiğini gösterir. Elinizde koz olur en azından.
-Zam isterken ezik davranmayın, yani ne bileyim paraya ihtiyacım var biraz zam yapın demek çok yanlış. Zammı hak ettiğinizi patrona ispatlamanız lazım. Mesela şirket sizin yaptığınız işten ne kadar para kazanmış, müşteriler sizin yaptığınız işten ne kadar memnun, sizin gönüllü olarak çalıştığınız ekstra saatleri v.s. gibi konularda sunacağınız argümanlar sizi zam konusunda güçlendirir.
Yalnız burada kendinizi biraz öveceğiniz için ben on numarayım bir numarayım gibi abartıya kaçmaya gerek yok. Patronu sıkmadan anlatmalısınız.
-Mümkünse yeni sertifikalarla filan kendinizi geliştirin de en azından zam istemek için ekstra bir donanımınız olsun.
-Elinizde bitirilmesi gereken bir proje varsa o projeyi bitirmeden zam istemeyin.
-Zamanlamayı da iyi kollayın. Hararetli bir toplantının ardından patronun odasına girip zam istiyorum demek kendi topuğuna sıkmaktır.
Her şeye rağmen patron hayır dedi. Pes etmek yok. O zaman zammı hak etmek için ne yapmak gerektiğini patrona sorun. Böylece patronunuz sizin zam konusundaki kararlığınıza ikna olacaktır.
Baktınız ki istediğiniz zammı alamıyorsunuz o zaman siz de yan haklar veya duruma göre performansa göre primler, olmadı fazla çalıştığınız ve mesai ücreti almadığınız durumları gündeme getirin.
Zam isteme yolları tüyolarında ısrar biraz da şunun için önemli; siz hemen zam alamadık diye pes ederseniz bu durum patronunuzun gözünde “Ne versek gidiyor bu elemana” gibi kötü bir imaj çizilebilir. Yani sınırları iyi belirlemek gerekiyor. Israr edilecekse adamı bunaltmadan sağlam temellerle ısrar etmek gerekiyor. Yoksa maaşa zam isteyim derken benim gibi işe son verilme durumları da olabilir. Allah muhafaza.
