Şu 2 günde 2 tanıdığım 2 kişide topuk dikeni sorunu olduğunu öğrendim ve konuyu araştırıp bir yazı yazmaya karar verdim. Kilo sorunu olanlarda, düztaban bireylerde, uzun süre ayakta kalmayı gerektiren işlerde çalışanlarda ve basış bozuklukları (İçe basma, taban yüksekliği veya düşüklüğü vb.) yaşayanlarda daha çok görülen bu sorun ayağın altında bulunan ve ayağın yaylanmasına yardım eden bir kasın gereğinden kısa olmasından kaynaklanıyor. Ve topuk dikeni fena can yakıyor anladığım kadarıyla. Söz ettiğim tanıdıklardan biri devamlı olarak topuk ağrısı çektiğini söyledi. Bu ağrı bazen daha az, bazen daha çok oluyormuş. Yere basmakta zorlanıyormuş kimi zaman. Geceleri yatağa girdiğinde bir süre ağrıyı hissediyormuş ama daldıktan sonra rahatça uyuyormuş. Uyanınca da bir sızı hissediyormuş ama hafif bir sızı. Kalktıktan sonra sürekli ayakta kalması gerekirse 1 – 2 saat içinde ağrı yine başlıyormuş. Ayakta durma hali devam ederse artıyor, ama ara sıra dinlenme olanağı bulursa azalıyormuş.
Şöyle bir bilgi de gördüm bir yerde, topuk dikeni sorunu olan herkes bu yüzden topuk ağrıları çekmezmiş. Bu yüzden, topukta şiddetli ağrılar olması halinde derdiniz plantar fasciitis (plantar fasiit) de olabilir. Plantar fasciitis – topuk dikeni farkı konusunda birkaç söz etmek istiyorum bu noktada. Bu 2 durum genellikle karıştırılırmış ama aslında farklı şeyler. Plantar fasciitis’te insan sabahları ayağının üstüne bastığında, birkaç adım attıktan sonra azalan çok şiddetli, çok can yakıcı bir ağrı hissediyor. Benim arkadaşta böyle bir durum yok mesela, özellikle ve ısrarla sordum. Plantar fascia denilen bir doku var, ayak tabanı boyunca uzanan yumuşak bir doku bu; topuk kemiği ve ayak parmaklarıyla birleşerek ayağın kavisli kısmını oluşturuyor. Uzmanlara göre, plantar fasciitis bu dokunun tahriş olmasından kaynaklanıyor. Daha çok koşucuların, atletlerin, yoğun bir şekilde spor yapanların başına gelen bir durum bu ve uzun süre topuk bölgesindeki kronik iltihaplanmayla ilgisi olduğu düşünülmüş. Fakat bu dertten muzdarip olan kişilerin fascia dokusu incelendiğinde iltihaplanma olmadığı görülmüş. Bu yüzden dokunun dejenere olmasından, zayıflamasından dolayı oluşmasının daha büyük bir ihtimal olduğuna karar verilmiş. Röntgenle tespit edilebilen bir nevi kemik çıkıntısı olan topuk dikeni ise, yukarıda belirttiğim gibi, ayağın yaylanmasında fonksiyonu olan bir kasın kısa olmasıyla ilgili bir sorun.
Topuk ağrılarına iyi gelen şeyler
* Oturun ve dizinizi düz tutmaya dikkat ederek ayaklarınızı önünüze uzatın. Bir havluyu ayak tabanınızdan geçirin, uçlarına asılarak ayağınızı kendinize doğru çekin.
* Uzanarak oturun ve ayak parmaklarınızı öne ve yukarıya doğru hafif çekiştirerek ayak tabanlarınızı esnetin.
* Ayakkabılarınızın içine tabanlık koyun.
* Bir torbayı buzla doldurun. Ayağınızı bu torbanın üstüne koyup 20 dakika tutun, sonra 20 dakikalığına çekin, sonra yine 20 dakika üstüne koyun. Buna 1 – 2 saat devam edin. Veya; su dolu bir plastik şişeyi buzlukta dondurun. Sonra yere, ayağınızın altına koyup ağrıyan kısma hafif bir basınç yapacak şekilde çevirin, dairesel hareketler yapın.
* Uygun büyüklükte bir topu veya konserve kutusunu ayağınızın altına koyup çevirin. Bu masaj ayağınızı rahatlatır.
Topuk dikeni ve plantar fasiit tedavi yöntemleri
Ayakları dinlendirmek ve sorunlu bölgeyi esnetecek hareketler yapmak çoğu zaman plantar fasiit’in birkaç ay içinde iyileşmesini sağlıyor. Egzersizler, tabanlık ve topukluk kullanımı topuk dikenine de iyi gelebiliyor. Ortopedik ayakkabı kullanmak, çok düz veya çok topuklu ayakkabılar giymekten kaçınmak da işe yarıyor. Kişinin kilosu normalin çok üstündeyse kilo vermek topuğa binen yükü azaltmak açısından faydalı oluyor.
Bunlara rağmen düzelmeyen durumlar için ise doktorun önerisiyle fizik tedavi ve / veya topuk ağrısını ve yanmayı azaltacak ilaç tedavileri uygulanıyor. Gece ateli diye bir şey var bir de, inatçı topuk dikeni vakalarında, ayağın ve topuğun bütün gece doğru pozisyonda kalmasını sağlıyor.
Kronik plantar fasiit sorunu söz konusu ise kortizon veya PRP enjeksiyonları yapılabiliyor. Bu sırada insanın canı baya yanabiliyor maalesef, arkadaşın teyzesine yapılmış da oradan biliyorum. Bir de ESWT tedavisi var, vücuda dışarıdan şok dalgalar veriliyor.
Hiçbir şekilde iyileşmeyen vakalarda ameliyat olmak gerekebiliyor ama bu çok nadir bir durum.
