Sınav stresi geçti gitti, sıra 2014 ÖSYS-LYS sonuçlarına uygun doğru bir tercih listesi hazırlamaya geldi. Ki bu sürecin stresinin de sınav stresinden pek geride kalmadığını söyleyebiliriz. Süreci karmaşık ve bunaltıcı hale getiren birçok unsur var; gencin tam olarak ne istediğine karar vermesi gerekecek, çocuklarıyla beraber bir nevi sınavdan geçen anne babaların müdahalesi söz konusu olacak, işe arkadaşlar da karışacak vesaire. Psikologlar gençlerin çevredekilerin söylediklerine harfiyen uyup kendi tercihlerini yok saymakla söylenenlerin tamamını kulak ardı etmenin bir ortasını bulmaları gerektiğini söylüyorlar. Yapılması gereken etraftakilerin söylediklerindeki haklılık payına kulak tıkamamak ama nihai kararı sadece bunlar üzerinden vermekten kaçınmak. Gencin çevresindekilerin söylediklerini dikkate alıp değerlendirmesi, bunların kendi istek ve ihtiyaçlarıyla ne derece uyumlu olduğunu fark etmesi ve seçimlerini bu değerlendirmenin ışığında zenginleştirmesi alacağı kararın daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır.
İş yaşamının işini sevmeyen, bu işin kendisine hiç de uygun olmadığını düşünen ve bu alana yöneldiği için pişman olan pek çok çalışanı barındırdığını unutmamak gerekiyor. Doğru tercih yapmanın yolu gencin kendisine ne yaparak mutlu olacağı, yapacağı şeyi uzun yıllar boyunca yapmanın kendisine neler kazandırabileceği gibi doğru soruları sormasından geçiyor. Kişinin yaptığı işten duyacağı şahsi hoşnutluk ve mutluluk da önemli seçiminin çevresindeki insanlar tarafından takdir edilmesi de. Bu faktörlerin hepsini dikkate almak gerekiyor. 2014 ÖSYS-LYS tercih listesi hazırlamaya çalışanların kafasında sayısız soru ve değerlendirme dönüyor olacak; herhangi bir üniversiteye kapağı atanın gerisini de bir şekilde getirebileceği fikri, hangi mesleğin kendisine ‘yakışacağı’ duygusu, arkadaşların olduğu bir üniversitede okumanın daha eğlenceli olabileceği düşüncesi, x sektörde ekmek olmayıp y sektöründen iyi kazançlar sağlanabileceği konusu gibi. Okunacak bölümün tercihi geleceği belirleyecek ciddi bir tercih olduğundan bu kafa karışıklığı gayet doğal tabii. Bu seçimin temelde 2 alan üzerinde yükselmesi gerekiyor: Okunacak bölüm kişiyi gerçekten temsil edecek olan iş ortamını sağlar mı? Ve; bu bölüm kişinin kendini gerçekleştirmek istediği kariyere uygun mudur? Bireye çekici gelen işlerin hangileri olduğunun netleştirilmesi kadar kişiye çekici gelen unsurların neden çekici geldiğinin düşünülmesi de gerekiyor. Belli bir konuda bir hevesi, bir tutkusu olan kişiye bu heves/tutku empoze mi edilmiştir yoksa bireyin kendi gerçeği, kendi öz eğilimleri mi söz konusudur? Çevreden aldığımız veriler bizi biz yapan unsurlar arasındadır ama bunların tamamı özümüzle uyumlu değildir. Üniversitede bölüm tercihi noktasında bunların özümüzle, değerlerimizle uyumlu olup olmadığının da tesit edilmesi gerekir. Bir sektör çok popüler olabilir, büyük bir kazanç vaat edebilir, geleceği çok parlak görünebilir ama bu mesleğin sağlayacağı iş ortamı kesinlikle içinde var olmak istemediğiniz bir ortam olabilir. Bu açıdan kişinin yapmak isteyeceği şeylerden emin olması da önemlidir ve tercih yapmayı kolaylaştırır.
2014 ÖSYS LYS Tercih Listesi Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
ÖSYM’nin elektronik ortamda yayınlanan tercih kılavuzu dikkatle incelenmeli. Tercihte bulunabilme şartlarını genel olarak incelemek eksik ve/veya yanlış bilgiden kaynaklanacak sorunların önünü keser. Tercih kılavuzu aynı zamanda yeni açılan üniversite ve programların gözden kaçırılmamasına da yardımcı olur.
Girmek istediğiniz yükseköğretim programlarını en çok istediğinizden en az istediğinize göre sıralamanız gerekiyor. Üçüncü tercihinizi kazandığınız zaman sekizinci tercihinizin olmasını tercih edecek olursanız bunun çaresi yok; bir yükseköğrenim programına yerleştikten sonra alttaki başka tercihlere geçemiyorsunuz, puanınız yetse bile. Bu yüzden tercih yaparken istediğiniz programa öncelik vermeniz önemli.
Çevrenizdeki herkesin birbirinden farklı ve az çok haklılık payı barındıran görüşleri olacaktır. Bu yüzden çok fazla kişiye danışmak kafa karıştırıcı olur. Listeyi oluştururken veya oluşturduktan sonra bir uzmandan yardım ve değerlendirme almak daha faydalı olacaktır.
Size verilen tercih sayısı hakkı kadar tercih yaparsanız yerleşme şansınız artar tabii. Fakat istemediğiniz bir programı son tercih olarak bile listenize koymayın. Bu programa yerleştirilir de gitmek istemezseniz, kayıt yaptırsanız da yaptırmasanız da bir sonraki yıl OBP puanınız yarıya düşüyor.
Tercih edeceğiniz üniversitelerin kılavuzda yer alan bilgileri fikir edinmenize yardımcı olacaktır fakat önceden görebileceğiniz üniversiteleri gidip görmeniz, öğrenciler ve öğretim görevlileriyle sohbet etmeniz size kılavuzda yer almayan konularda da bilgi sahibi olma şansını verir.
Tercih listeniz 2013 sıralamaları dikkate alındığında daha çok kendi sıralamanızın yüzde 50 üstünde ve kendisi kadar altında olan programlardan oluşmalı. Elli bininci olduğunuzu varsayalım; bu durumda daha çok bir önceki yıl 25.000-100.000 aralığına göre yerleşilebilen programlara yer vermeniz gerekiyor. Birinci ve son tercihleriniz arasında puan ve sıralama bakımından olabildiğince geniş bir aralık olmalı. Son 2 tercihiniz hem sıralamanızın çok altında hem de gitmeyi isteyeceğiniz programlar olmalı.
Programların puan ve sıralama bilgilerinin yanında özel koşul ve açıklamaları hakkında da bilgi edinin. ÖSYM tercih kılavuzunda bu bilgiler yer alıyor, bunları dikkatle okuyun. Böylece yerleştiğiniz bir programa o programın özel koşullarına uymadığınız için yerleşememe durumunu yaşamazsınız veya sizin istemediğiniz özel koşulları olan programlara yerleşmek durumunda kalmazsınız.
ÖSYM’nin yerleştirme yaparken dikkate alacağı şey puanınızdır. Sistem sizi listenizde yer alan ve puanınızın yettiği ilk bölüme yerleştirecek. Sıralamanızdan çok yüksekte olan bir bölümü sıralamanıza denk düşen bölümlerin önüne yazmanız veya sıralaması düşük bir programı sıralaması yüksek bir programın üstüne yazmanız bunu değiştirmez.
Sonuç itibarıyla; 2014 ÖSYS LYS tercih listesi hazırlarken listenizi sadece taban puan üzerinden yapmayın. İlk tercih-son tercih aralığını geniş tutun. Üniversite ve bölümlerin özel koşullarını gözden kaçırmayın. Tercih listeniz başarı sıralarıyla isteklerinizin örtüştüğü gerçekçi bir liste olmalıdır.
