Toksinler vücudumuzun kendi ürettiği veya dışarıdan aldığı zehirli maddelerdir. Organlarımız vücudumuzda biriken toksinleri atmak için devamlı olarak faaliyet halindedirler. Böbreklerde biriken toksinler idrar yoluyla, akciğerlerde birikenler soluk alıp vermemizle, bağırsaktaki toksinler dışkı ile, karaciğerde biriken toksinler böbreklerin faaliyeti ve idrar yoluyla atılır.
Toksinleri ayrıca terleme yoluyla da atarız. Fakat yaşın ilerlemesi ve vücudumuza dışarıdan giren maddelerin zamanla artması yüzünden vücudumuzun toksinleri atma faaliyetleri yetersiz olmaya başlar. Vücudumuz artan toksinlerle eskisi gibi baş edememeye başlayınca çeşitli sağlık sorunları yaşamaya başlarız ve bir şeyler artık eskisi gibi olmamaya başlar.
Bağırsaktaki toksinleri atmak için önerilen detoks programlarının amacı vücudun kendini temizlemesine yardımcı olmaktır. Fakat detoksun zararları hakkında bilgilenmeden ve ticari detoks olarak anılan yanlış uygulamaları araştırmadan, kafanıza göre herhangi bir detoks programı uygulamaya kalkmamalısınız. Birçok uzman 3 günü aşan detoks programlarını sakıncalı buluyor, hatta genelde 1 günlük bir detoksun yeterli olduğunu savunuyorlar. Detoks lavman uygulamasından söz edildiğini duymuş muydunuz? Ben ilk defa duydum, bu yazıyı yazmak için araştırma yaparken. Bunun çok yanlış bir uygulama olduğunu düşünen doktorların sayısı hiç az görünmüyor.
Doktor gözetiminde, hastalanmaktan korunmak ve ve kaybedilen sağlığı tekrar kazanmak amacıyla yapılan bir detoks insana faydalı olabilir. Kanser, immün sistem hastalıkları, diyabet gibi sorunları olan insanlara ağır detoks programları uygulanabiliyor mesela. Ama bu uzman bir tıp doktorunun tavsiyeleriyle ve kontrolü altında olmak üzere yapılıyor.
Sonuç itibarıyla, bağırsaktaki toksinleri atmak veya kilo vermek için güzel sözlerle pazarlanan detoks programlarından birini uygulamayı düşünen kişilerin bunu bir kere daha düşünmelerini ve konuyu iyice araştırmalarını tavsiye edeceğim.
Bir kere, böyle bir şeye girişmeden önce genel sağlık durumunuzda bir sorun olmadığından emin olmalısınız. Gelişme çağındaki gençler, kalp sorunu olanlar, mide – bağırsak rahatsızlıklarından muzdarip olanlar bilinçsizce herhangi bir detoks uygulamasını yapmaktan özellikle kaçınmalı. Sizi 1 hafta – 10 gün boyunca sadece su veya meyve suyu içmek durumunda bırakan; yağ, protein ve şeker alımını yasaklayan detoks programlarına kuşkuyla yaklaşmalısınız anladığım kadarıyla. Aman diyeyim, kendinize ciddi zararlar verebilirsiniz.
Detoksun zararları:
Detoksun bir tıp doktorunun tavsiyesiyle yapılmasında fayda var. En azından, uygulamayı düşündüğünüz programı bir doktora ya da diplomalı bir diyetisyene gösterebilirsiniz. Çoğu detoks kürleri vücudu bir süre için bazı gerekli maddelerden yoksun bırakıyor ve böylece insanın kilosunun azalmasına da yol açabiliyorlar. Şok diyet uygulamaları gibi, bir bakıma. Detoks kürlerinin kilo da verdirmesi bunların fazla kilolardan kurtulmak için işe yarayacakları savıyla (da) piyasaya sürülmelerine sebep olmuş. Detoks aslında bir sağlıklı yaşam kürü ve kesinlikle uzun süre yapılmaması gerekiyor.
Kısa sürede bir sürü kilo vermek veya vücutta biriken toksinlerden birdenbire kurtuluvermek için yapılan bilinçsiz, bilimsel olmayan ve şiddetli detoks uygulamaları vücudun elektrolit dengesini bozabiliyor. (Elektrolitler vücut sıvılarının içinde bulunurlar. Vücut sistemlerimizin düzenli çalışması açısından çok önemlidirler, gereğinden az veya fazla olmaları tehlikeli sonuçlara yol açabilir, hatta hayatımızı tehdit edebilir. Vücudun ihtiyacı olan elektrolitlerin sağlanması için dengeli beslenmek gerekir.)
Size bir örnek vereyim. Bir beslenme ve diyet uzmanının hastalarından biri, detoks niyetine günde 5 litre su içiyormuş. Su içmek sağlık için çok önemli, ama günde 8 – 10 bardaktan fazla su içerseniz böbrekleriniz çürümeye başlayabilir.
Tek tip besin içeren detoks diyetleri elektrolit denge bozukluğuna ve vitamin eksikliği sorununa yol açabilir.
Lavman uygulamaları bağırsakların iç düzeyine zarar verebilir, bağırsakların şeklini bozabilir, makatın yırtılmasına veya bağırsakların delinmesine yol açabilir.
Vücudumuzun yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için şeker, protein, mineral, vitamin, karbonnhidrat, yağ gibi temel besin gruplarını yeteri kadar almak zorundayız. Sizi bir süreliğine bu maddelerin birinden veya birkaçından mahrum eden bir diyet veya detoks programı bünyenize çeşitli zararlar verebilir.
Kimler detoks yapabilir?
Sigara ve / veya alkol kullananlar
Nefesi veya bedeni kötü kokanlar
Kabızlık sorunu olanlar
Sıklıkla ishal olanlar
Fazla kilo sorunundan dolayı bir zayıflama programına giren kişiler (Sağlık sorunları olmaması şartıyla)
Dili paslı olanlar
Zihinsel bulanıklık yaşayanlar
İşi gereği kimyasal maddelerle çalışanlar
Göz altında morluklar olanlar
Doktor onayıyla yapılan bir detoks kürü yukarıdaki sorunların çözülmesi açısından faydalı olabilir. Bu 3 günü geçmeyen bir kür olmalıdır.
Detoks etkisi yapan besinler:
Ben diyet konusunda kişiye özel diyet mevzusuna inanırım, bu yüzden şablon diyet tarifleri yazmayı sevmem, yazmam da. Okuduğum ve yukarıda anlattığım şeylerden dolayı, buraya herhangi bir detoks uygulamasını yazmak da istemiyorum. Ama detoks etkisi yapan bitkiler, gıda maddeleri hakkında bir şeyler yazacağım. Bunların içinde az tükettiğiniz veya hiç tüketmediğiniz besinler olabilir. Muhtemel faydaları hakkında bilgi edinince belki bazılarının beslenme düzeninizdeki payını biraz daha arttırmayı düşünürsünüz.
Enginar: Enginar safra akışını uyaran antioksidan bileşikler içerir. Vücuttaki safra akışı verimli olursa aldığımız yağlı gıdaların içerdiği zararlı maddeler daha kolay temizlenir. Enginar bu yönüyle karaciğer bozukluklarına iyi gelen bir besindir.
Ispanak: Bolca lif içeren bir sebze olduğu için bağırsak işlevlerini kolaylaştırır. Klorofilden yana zengin olduğundan organizmayı temizler.
Brokoli ve diğer lahanagiller: Brokoli C vitamini yönünden zengin bir bitkidir. Karaciğer temizliğine destek olur ve kanser riskini azaltır. Brüksel lahanası, kıvırcık lahana ve karnabahar da aynı özelliğe sahiptir.
Pancar: Pancarın içeriğindeki betasiyanin adlı madde karaciğerin temizlenmesine katkı yapar. ‘Metionin’ olarak anılan amino asit de organizmanın atıklarının temizlenmesinde etkilidir.
Patlıcan: Bağırsakların daha hızlı çalışmasını sağlar. Sindirim sisteminden yağların emilmesini ve dışkı yolu ile atılmasını kolaylaştırır.
Karahindiba kökü: Karahindiba kökünün diüretik (İdrar söktürücü) etkisi vardır.
Soğan: Soğanın detoks etkisi yapan besinler listesinde yer almasının sebeplerinden biri idrar söktürücü etki yapan potasyum ve früktozan (Bir çeşit şeker) içermesidir. Soğan bağırsakların çalışmasına yardımcı olur. Ayrıca kükürt içerdiği için ağır metallerin vücuttan atılmasına destek olur.
Yer elması: Yüzde 7 – 8 oranında lif içerir, ayrıca içeriğinde prebiyotikten yana zengin olan inülin adlı madde vardır. Böylece bağırsakların çok çalışmasını sağlar.
Pazı: Bağırsakları çalıştırıyor ve temizler. İdrar söktürücü özelliği de vardır.
Limon: Sitrik asit yönünden çok zengin bir gıda maddesi olan limon sindirim salgılarını hızlandırarak vücudumuzun toksinlerden arınmasına ciddi derecede yardımcı olur.
Yeşil çay: Çay çeşitleri arasında antioksidan özelliği en yüksek olanıdır. Yeşil çayın içerdiği kafein idrar söktürür, şişkinliği giderir.
Rezene: Lif açısından zengin, düşük kalorili bir bitkidir. Safrayı seyrelterek karaciğer yağlanması riskini azaltır. Rezeneli su kandaki fazla ürik asidin atılmasına katkı yapar.
Elma: Kabızlığa iyi gelir. Pektinden yana zengin olduğu için yağ emilimini azaltır.
Avokado: Yarım avokadoda aşağı yukarı 400 gram potasyum vardır. İçeriğinde glütation olarak bilinen antioksidan maddeyi barındıran bu meyve alkol tüketimi yüzünden oluşan toksinleri yakalayıp suda çözünür hale getirir ve böylece vücuttan uzaklaştırılmalarını sağlar.
Sarımsak: Zengin bir potasyum ve sodyum kaynağı olan sarımsak içerdiği früktozan sayesinde idrar söktürür. Ayrıca böbreklerin süzme işini daha iyi yapmalarını sağlar.
Muz: İçerdiği potasyum yüzünden iyi bir ödem çözücüdür. Aynı zamanda güçlü bir antioksidandır.
Greyfurt: Greyfurt vücudu toksinlerden arındıran meyveler arasında sayılıyor, çünkü bolca sitrik asit barındırıyor ve bu da karaciğerin temizlenmesinde etkili bir rolü olmasına yol açıyor. Fakat greyfurtun düzenli olarak kullanılan bazı ilaçlarla etkileşime girip yan etkilere yol açması durumu var, bu yönden dikkatli olmalısınız.
Erik: Eriğin 100 gramında 7 gram lif bulunur. Potasyumdan yana zengin, sodyum yönünden fakir olan erik, bu özelliği yüzünden, böbreklerin süzme işlevine destek olur.
Yaban mersini: Yaban mersininin içeriğinde sorbitol isimli şeker vardır. Bu da bu meyvenin safra kesesini çalıştırmasına ve karaciğer detoksu yönünden etkili olmasına yol açar. Antioksidan özelliği de olan yaban mersini, potasyum içerdiğinden dolayı idrar da söktürür.
Ahududu: Sitrik asit içerir, böylece karaciğerin temizlenmesine destek olur.
Kiraz: Sorbitol ve potasyum içerdiği için kuvvetli bir idrar çözücüdür.
Çilek: İçeriğindeki ellajik asit isimli antioksidan karaciğer detoksuna yardımcı olur. Lif yönünden zengin bir meyve olduğundan bağırsak hareketlerini arttırır, kabızlığı önler.
Ananas: Hayvansal proteinlerle aynı menüde yer alırsa, onların parçalanmasını ve daha kolay sindirilmesini sağlar.
