Fazla kilo sorunu olan kişilerin bu kilolardan kısa sürede ve kolayca kurtulmak hevesiyle yaptıkları bazı hatalar sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Sağlıklı ve bilinçli bir şekilde kilo vermek isteyen ziyaretçilerimiz olabileceğini düşünerek diyet hataları konusunda bir yazı yazmaya karar verdim; yukarıya 6 tane sekme açtım, bir ondan bir ötekinden fikir alıp kendi yazımı yazıcam, hatta yazıyorum. Umarım yol gösterici olur, işinize yarar.
Çok az yemek veya çok az kalori almak
Bütün gün oruç tutar gibi aç durmak veya günlük olarak alınması gerekenin altında kalori almak metabolizmanın yavaşlamasına sebep olur. Bunları yaparsanız vücudunuz beyninize ‘Bu kadın – erkek açlıktan ölmek niyetinde, bir şeyler yapmak lazım’ mesajını verir. Metabolizmanız da ne yapar, yavaşlar ve kurtulmak istediğiniz yağları stoklar.
Aç kalmak size kilo kaybettirir, ama zayıflatmaz. Bütün gün bir şey yemeyin, sonra da tartılın, bir miktar kilo kaybettiğinizi görürsünüz. Tartıda daha düşük bir rakam görmeyi sağlamanız bu kadar kolaydır işte. Ama bu şekilde yağlar erimez. Ne olur; su kaybedersiniz ve kaslarınız küçülür.
Olması gereken şey depo edilmiş yağların yakılması ve su oranının da artmasıdır oysa. Aç kalarak kaybettiğiniz ağırlığın üçte ikisi kas kitlesinden gider, üçte biri de su kaybıdır. Bu durumda vücudunuz kendinden beslenmeye başlar, verdiğiniz kilolar da size yağ olarak geri döner.
Öğleyin karbonhidrat cinsinden hiçbir şey yemediğinizi varsayalım; bu durumda akşam canınız tatlı isteyecektir. Çünkü şeker depolarına hiç karbonhidrat gitmemiş oluyor, böylece depo boşalıyor. 12 saati hiç karbonhidrat almadan geçirirseniz başınıza gelecek olan budur. Kan şekeri düşünce de doğal olarak şekerli bir şeyler yeme ihtiyacı duyarsınız.
Öğünleri dengeleyememek – öğün atlamak:
Diyet yapmak isteyen insanların büyük kısmı sağlıklı bir diyet yapmak için 3 ana öğün, 3 de ara öğün alınması gerektiğini bilirler ama birçok kişi bunu uygulamaz. Diyette ara öğünler de ana öğünler kadar önemlidir; çünkü kan şekerinin düşmesini, dolayısıyla da açlık duymanızı engellerler. Bir öğünün üstünde 2 – 2.5 saat geçtikten sonra kan şekeriniz yavaş yavaş düşmeye başlayacaktır. İşte ara öğünler bu noktada gereklidir. Bu sırada canınız ne isterse onu yemiyorsunuz tabii; makul miktarda sağlıklı atıştırmalık tüketmeniz gerekiyor.
Haftada 4 – 5 kilo vermeye çalışmak:
İnsanın 1 haftada kaybetmesi gereken kilo miktarı, vücut ağırlığına göre yarım kilo ile 1.5 kilo arasında olmalıdır. Bundan fazlası mümkündür ama sağlıklı değildir. Bu değerlerin üzerinde kilo kaybederseniz vücudunuzun hangi kitlesinden kaybettiğinizi sorgulamalısınız. Bu büyük ihtimalle yağ kaybı olmayacaktır.
Çok miktarda kiloyu kendi kendine vermeye çalışmak:
Kulaktan dolma bilgilerle kilo vermeye çalışmak büyük miktarda kilo fazlası olan kişilerin sıklıkla yaptığı diyet hataları arasındadır. 7 – 8, hatta 10 kilo fazlalığı kendi imkanlarınızla da ortadan kaldırabilirsiniz aslında sanırım ama bunun için çok dikkatli beslenmeniz lazım.
Benim 4 – 5 kilo fazlam var mesela; sadece bazı yanlış beslenme alışkanlıklarımdan vazgeçsem, tatlı yemeyi azaltsam, günde 30 – 40 dakika yürüsem veya haftada 3 – 4 gün biraz spor yapsam, yeterince su içsem hakkından gelirim bu kadar fazlalığın.
Demek istediğim, bariz beslenme hataları yapıyorsanız (Ben yapıyorum), bunlardan vazgeçerek ve daha hareketli olarak az miktarda kiloyu verebilirsiniz bence. Ama 10 veya daha fazla kilo vermek gerekiyorsa bir diyetisyen ile görüşmek lazım. 30 – 40 kilo fazlası olan kişiler var; bu kadar kilodan kurtulmak için bir uzman kontrolünde kişiye özel diyet uygulamak gerekir.
Şok diyet listelerine ve ‘Mucize’ diyet ürünlerine umut bağlamak:
Ben şok diyet tariflerinde ve ikide bir piyasaya sürülen mucize ilaçlarda, ürünlerde hiç mantık olmadığına çok inanıyorum; üstelik bence insaf da yok. Kadınların ve erkeklerin; çocukların, ergenlik çağındakilerin, gençlerin, yetişkinlerin, orta yaşlıların ve ileri yaştakilerin; çalışan ve çalışmayan insanların, hareketli işlerde çalışanlarla hareketsiz işlerde çalışanların, sağlık sorunu olanların ve olmayanların…daha çok uzatılabilir bu liste; şok diyetler farklı özelliklerdeki insanların alayına aynı şeyi öneriyorlar. Niyet öyle olsun veya olmasın, biz öyle anlıyoruz. Şıklık olsun diye böyle listelerin kenarına köşesine ‘Tansiyon hastalarına uygun değildir, kalp hastalarını bozar’ vb. bir şeyler yazıyorlar ama o kadarını da yapmazlarsa hakikaten çok ayıp olur.
Mucize ürünlere gelince; onlarcası geldi gitti, pek bir şeye yaramadıkları için veya zarar verdikleri anlaşıldığından ötürü piyasadan silindiler. Aslına bakarsanız diyetler de öyle; ne diyetler geldi geçti, öyle değil mi? En güzeli, şartlarınız uygunsa tabii, bir diyetisyene başvurup o kiloları bilimsel bir şekilde vermek; su ve kas yerine yağ kaybederek, bir yandan sağlıklı beslenme konusunda bir şeyler öğrenerek, spor yaparak. İnsanlar kilo vermek çok kolay olsun, zahmetsiz olsun istiyorlar ama öyle değil bu işler.
Şöyle bir şey de var ki kolayca verilen kilolar kolayca da geri alınıyor çoğunlukla. Bu işi böyle eziyet gibi diyetlerle yapmamak lazım; kendini sıkarak, zorlanarak, sevmeyerek diyet yapan insan o diyeti bırakınca yine yemeğe saldırıyor – galiba. Diyetisyenler iyi bir diyetin nasıl olması gerektiğini biliyorlar, sizi sevdiğiniz şeylerden tamamen mahrum etmeyip ölçülü bir şekilde, gerektiği gibi ve gerektiği kadar yemenizi öneriyorlar; hatta bunu öğretiyorlar. Bu da diyetisyen reklamı gibi oldu böyle ama ben gerçekten böyle düşünüyorum.
Yeterince su içmemek:
Gün içerisinde, az miktarlarda ve sıklıkla olmak üzere 2 – 2.5 litre su içmek gerekiyor. Siyah çay ve bitki çayları, kahve, meyve suları; bunlar suyun yerine geçmez. Su; yediğiniz besinleri sindirmenizi sağlar, metabolizmayı hızlandırır, atık maddelerin vücudunuzu terk etmesini sağlar. Öte yandan, suyu da aşırı içmemek lazım. Zayıflamak için aşırı su içerseniz çok sık tuvalete gidersiniz, böylece çok fazla kalsiyum kaybedersiniz, bu da halsiz düşmenize sebep olur. Ayrıca böbreklerinizi yormuş olursunuz.
Bazı besinlere yasak koymak:
Çok sevdiğiniz bir besin maddesini, size kilo aldıracağını düşünerek tamamen hayatınızdan çıkarırsanız bu sizi mutsuz eder. Bunu bir yerde okumuştum; insanın yaptığı diyeti biraz olsun sevmesi gerekiyor. Sizi sevmediğiniz şeyleri yemek durumunda bırakan, sevdiğiniz gıda maddelerini ağzınıza almanıza izin vermeyen bir diyetten hoşlanmazsınız, o diyet çerçevesinde yaptığınız şeyler sizi sinir eder, kendinizi cezalıymış gibi hissedersiniz.
Bir gıda maddesini sağlık sorunlarınızdan ötürü yememeniz gerekiyordur, o ayrı. Bunun dışında; miktarını ve sıklığını ayarlayarak, gerekiyorsa yanına dengeleyici bir gıda ekleyerek her şeyi yiyebilirsiniz. Bazı besinleri sınırlı miktarda tüketmelisiniz tabii ama aylarca ağzınıza 1 lokma çikolata atmadan, 1 lokma tatlı yemeden yaşamanız gerekmez.
Diyet yaparken çok sık tartılmak:
İnsanın kilosu gün içinde hep aynı değildir; kabızlık ve ödem gibi sebeplerle değişim gösterir. Çok sık tartılırsanız bazen tartının bir önceki kilonuzdan daha fazlasını gösterdiğini görebilirsiniz, bu da moralinizi bozar. Oysa diyet sırasında moral önemli, umutlu olmak önemli. Bu yüzden, tartıya haftada 1 kereden fazla çıkmamaya çalışmalısınız.
Sadece diyet süresince sağlıklı beslenmek:
Diyet yaptığınız sürece sağlıklı ve doğru bir şekilde beslendiniz, suyunuzu içtiniz, sporunuzu yaptınız; aferin. Ondan sonra ne yapacaksınız, birçok kişinin yaptığı gibi, diyet yaparken edindiğiniz bu faydalı alışkanlıkları terk mi edeceksiniz? Eski hayat tarzınıza dönerseniz yeniden kilo almanız kaçınılmaz olur, bu da tekrar diyet yapmaya başlamanızı gerektirir. Oysa sağlıklı beslenmeyi ve spor yapmayı alışkanlık haline getirirseniz hem yaşam kaliteniz artar, hem de ikide bir diyet yapma sıkıntısına girmeniz gerekmez.
