Rüşeym buğdayın alt tarafında yer alan embriyodur. Halk arasında buğdayın cücüğü de denir. İşlenerek una dönüştürülmesi sırasında bazı işlemlerden geçerek buğdaydan ayrıştırılıyor ve 1 ton buğdaydan sadece 1 kilo üretilebiliyor. Doğal olarak tam bir E vitamini deposu olan rüşeym gram işi satılıyor.
Bu madde buğdayın üreme ve çimlenmesini sağladığı için kendisine buğdayın kalbi demek mümkün. Her yaş için tüketilmesi uygun olan rüşeym Türkiye’de çok fazla bilinmediği için rağbet görmüyor. Avrupa ve ABD ülkelerinde ise tüketimi çok yaygındır. Lif değeri yüksek olan ve insana tokluk hissi veren rüşeymin faydaları azımsanacak gibi değil.
Yazının burasında önemli bir not yazmak durumundayım: Rüşeymi lif kullanmasında sakınca olan hastalarla, bağışıklık sistemine bağlı bağırsak problemi olarak bilinen çölyak hastalarının kullanması sakıncalıdır. Çünkü bu hastalıklar ruşeym tarafından tetiklenir.
Rüşeymin içeriğinde enzimatik maddeler var, bu yüzden bu maddenin direkt kullanılması pek kolay değil. Sorun, rüşeymin çabuk okside hale gelmesi ve yaşamsal aktivitesini kaybetmesi. Bu sebeple rüşeyme raf ömrünü uzatacak bazı ısıI işlemler uygulanıyor. Elde edilen ürün granül ve toz halinde satışa sunuluyor. Ayrıca diyet yapanlar için hazır çorbalara katmak, süte ve yoğurda doğal katkı takviyesi olarak eklemek, kepekle birlikte paketlemek de mümkün.
Buğday rüşeymi, içeriğindeki E vitamini sayesinde yaşlılığın etkilerini geciktirir. Vücutta hücre zarı dayanıklılığının sağlanmasıyla bağışıklık sistemine katkı sağlayarak kanserin önlenmesinde etkilidir. Ayrıca koroner kalp rahatsızlığı tehlikesini azaltır. Sinir sistemi üzerinde olumlu etkileri görülür. Bir de afrodizyak etkisi yaptığı söylenir.
Bu madde ekmek endüstrisinde katkı maddesi olarak da kullanılıyor. Türkiye’de henüz rüşeym oranı yüzde 30 olan ürünler satılmıyor. ABD’de bu maddeden imal edilen yağlar hem kozmetik ürünlerinde cildin kollajen dokusunu beslemek amacıyla kullanılıyor, hem de tam hidrojenasyon yoluyla diyet yapanların kullanabileceği bir margarin türü elde ediliyor.
Türkiye’de rüşeymli ekmek bazı marketlerde ve İstanbul Halk Ekmek satış noktalarında bulunabiliyor.
