İçinden Out of the Past (Darağacımı Yükseğe Kur) filminin geçmediği bir “En iyi kara filmler” listesi yoktur herhalde internet ortamında. Gerçekten izlenmeye değer bir film bu, ben iki veya üç kere seyrettim.
Filmin konusu şöyle: Karanlık ve kirli bir geçmişi olan eski dedektif Jeff Bailey, küçük bir kasabaya yerleşip orada sakin bir hayat sürmeye başlamıştı. Kendi benzin istasyonunu işletiyor ve kasabanın kızlarından Ann ile flört ediyordu. Ann, kendisine çocukluğundan beri aşık olan kasabanın şerifi Jim’in ve ailesinin muhalefetine rağmen aşkla bağlı olduğu Jeff’ten uzaklaşmıyordu.
Kasabaya gelen bir adam, Joe Stephanos, eskiye göre daha huzurlu ve düzgün bir hayat süren Jeff’in hayatını yeniden altüst edecekti. Joe, Jeff’in dedektiflik yaptığı zamanlarda tanıştığı kumarbaz – gangster karışımı bir adam olan Whit Sterling’in emrinde çalışıyordu.
Jeff Bailey veya gerçek adıyla Jeff Markham, yıllar önce Whit’in kırk bin $’ını da alıp ortadan kaybolan sevgilisi Kathie Moffat’ın peşine düşmekle görevlendirilmişti. Şeytani bir zekaya sahip olan bu güzel kadını Acapulco’da bulduktan bir süre sonra ona aşık oldu. İkisi beraberce ortadan kaybolmak istediler ve bir süre için bunu başardılar da. Ama bir süre sonra Jeff eski iş ortağı Jack Fisher’a rastladı.
Jack, Kathie’yi takip ederek onları bir arada yakaladı ve durumu Whit’e söylememek için para istedi. Üçü bu konuda konuşurlarken iki erkek kavga etmeye başladılar. Kathie bu sırada Jack’i vurup öldürdü. Ardından ortadan kayboldu.
Banka cüzdanı orada kalmıştı. Böylece Jeff, onun Whit’in 40.000 $’ını gerçekten aldığını öğrendi. Kathie bunu inkar etmişti.
Jeff, bu olaydan sonra şimdi yaşamakta olduğu kasabaya geldi ve kendine yeni bir hayat kurdu. Ancak, Whit onu bulmuştu ve tekrar görmek istiyordu.
Whit’in yanına gittiğinde Kathie de oradaydı. Whit ondan yine kendisi için çalışmasını istedi. Kendisine vergi kayıtlarıyla şantaj yapan biri yüzünden başı dertteydi. Jeff ona yardımcı olarak geçmişte yaptıklarının bedelini ödemeliydi.
Bu durum her şeyi değiştirecek, Jeff yeniden eski karanlık geçmişine doğru sürüklenmeye başlayacaktı.
Out of the Past (Maziden Gelen) 1947 ABD yapımı polisiye – dram türünde bir yapım ve şahane bir film noir (Kara film) örneği. Jeff Bailey rolünde Robert Mitchum var. Femme fatale Kathie rolüne Jane Greer hayat veriyor. Whit Sterling’i Kirk Douglas, Ann’i Virginia Huston, Meta Carson’ı Rhonda Fleming, şerif Jim’i Richard Webb canlandırıyor.
Filmin yönetmen koltuğunda Jacques Tourneur oturuyor. Jeff’in sağır ve dilsiz genç çırağı Dickie Moore, Whit’in 1 numaralı adamı (Joe) Paul Valentine, Jeff’in dedektif ortağı (Fisher) Steve Brodie tarafından canlandırılıyor.
97 dakika süren film hikayesi, oyunculukları (Özellikle Mitchum ve Greer olağanüstü), geri dönüşleri, kostüm tasarımları ve yönetmenin ustalıkla uyguladığı gölge oyunlarıyla insanı fena halde kendine çekiyor.
Film hakkındaki yorumları okurken benimle aynı kişiye dikkat eden ve onun hakkında benim gibi düşünen biri daha olduğunu gördüm. Dickie Moore tarafından canlandırılan sağır ve dilsiz genç karakteri bu. Yorum şöyle:
“Herkes haklı olarak filmin ana kadrosunun müthiş çalışmasından söz ediyor. Ve evet, hepsi harika. Ama benim için Jeff’e derin ve tartışmasız bir sadakatle bağlı olan bu çocuk da çok önemli bir karakter. Onun finaldeki sahnesi bütün zamanların en sevdiğim sahnelerinden biridir. Ann’e Jeff hakkındaki gerçeği söyleyebilir ya da kızın mutlu olması için yalan söyleyebilirdi. Ve bu sessiz, küçük karakter o anda zorlu ve klas bir karar verdi. Moore mükemmel oynuyor.”
Out of the Past (1947) İzleyici Yorumları
Kathie Moffat gelmiş geçmiş femme fatale karakterlerinin en büyüğüdür, çünkü en az karikatürize olanıdır. O entrikacı bir kara dul değildir; her erkeği, hatta son derecede zeki ve sert karakterli olanlarını etkileyebilecek bir güzelliğe ve çekiciliğe sahip, yaptığı hiçbir şeyden pişmanlık duymayan, tamamen bencil bir kadındır.
Jeff Bailey ise bir paradokstur; kimsenin bu adamı kandıramayacağını düşünürsünüz ama yine de enayi gibi davranır. Hem alaycı gururu, hem de romantik körlüğü örneklendirir. Nasıl bir durumun içine girdiğini biliyor ve kendini kandırıyor olabilir mi? Kathie’ye doğru çekilmesinin sebebi onu içine gömüldüğü kayıtsızlık çukurundan ancak bu kadının çıkarabileceğini bilmesi, hayatını sadece kaybetme tehlikesi içinde olduğunda gerçekten umursuyor olması mıdır? Bundan asla emin olamazsınız, ancak Mitchum, kendini açık etmeden ilginizi çekmenin yolunu bilir.
Out of the Past sadece mükemmel bir Hollywood stüdyosu ürünü değil, aynı zamanda kesin ve muhteşem bir film deneyimidir. Romantizmin ve alaycılığın, dramın ve mizahın kusursuz bir karışımı olan filmin bölümleri bir rüya gibi akıcı bir şekilde ilerliyor.
******************************************
Jacques Tourneur Hollywood’da kapsamlı bir kariyeri olan bir yönetmendir ama muhtemelen en çok bu film yüzünden hatırlanacak. Filmin dayandığı romanın yazarı Daniel Mainwaring ile çalışarak bu türün en iyi örneklerinden birini yarattı. Tourneur ve görüntü yönetmeni Nicholas Musuraca, birlikte çok çarpıcı bir film yaptılar.
Oyunculuklar da birinci sınıftır. Robert Mitchum harika bir performans sergiliyor. Jane Greer istediği şeyleri elde etmek için her şeyi yapacak, saf kötülükten ibaret Kathie rolünü çok iyi canlandırıyor. Kirk Douglas, kariyerinin henüz başlangıcında olmasına rağmen rolünün hakkını kesinlikle veriyor. Oyuncu listesinde yer alan diğer isimler de mükemmel bir iş çıkarıyorlar.
*******************************************
Bu bir klasik – belki de gelmiş geçmiş en iyi kara film. Bunun sebebi inanılmaz bir sinematografi ve çok başarılı bir yönetmenliğin yanı sıra harika bir senaryosu olmasıdır. Mutlaka izlenmeli.
*******************************************
Darağacımı Yükseğe Kur melankolik bir öyküsü ve muhteşem bir femme fatale karakeri olan mükemmel bir kara filmdir. Tourneur’un yönetmenliği olağanüstü ve sinematografi çok güzel. Robert Mitchum ve Jane Greer arasındaki kimya inanılmaz.
*********************************************
Harika bir film, mükemmel bir film noir örneği. Mitchum ve Greer harika bir çift oluşturmuş – ikisi de tutkulu, zeki, seksi, anlaşılması zor ve muhteşem. Her ne kadar gösterime girdiği yıllarda ortalamanın üstünde bir B filmi olarak görülse de, bugün birçok “A” filminden üstün olduğu için insanların öyle düşündüğünü sanmıyorum.
**********************************************
Geçmişinden kaçamayan bir adam hakkında muazzam derecede şık ve zekice yazılmış ve harika bir şekilde yönetilmiş bir noir klasiği. Ayrıca şimdiye kadar duyduğum en iyi diyalog ve anlatımların bir kısmını barındırıyor. Hepimizin görünenden başka dünyaları var, çok sık gitmemeyi tercih ettiğimiz yerler, ancak Mitchum’un başına geldiği gibi bazen o dünyalardaki şeytanlarla karşı karşıya gelip bir kere daha savaşmak zorunda kalırız.
Bu filmde sadece yeraltı çetelerini, barları, felaketleri ve insanı baştan çıkaran kötü kadınları, karanlık koridorları değil parlak, güzel kırlık alanları, akarsuları ve kayaları da görüyoruz – tamamen başka bir dünya.
***************************************************
Bu, Robert Mitchum’un dengeli ve dokunaklı bir performans sergilediği son derecede şık bir kara filmdir. Dikkat çekecek derecede ölçülü ve sakin oynaması kendini yıkan davranışılarını daha da büyüleyici hale getiriyor. Kirk Douglas da abartısız oyunculuğuyla gangster karakterini beklenenden daha gerçek kılıyor. Birçok yönden tipik bir kara film (Ve bu türün güzel bir örneği) olsa da daha önce bu kadar iyisini görmemiştim. Bir kara filmde görmeyi beklemeyeceğiniz lokasyonları ve acı – tatlı, iyi – kötü karışımı sürprizli bir finali var. Harika bir film.
***********************************************
Maziden Gelen üstün oyunculuk performansları, keskin diyalogları ve baştan sonra sürükleyici ve merak uyandırıcı karmaşık komplolar içeren hikayesiyle yüksek kalibreli, sert bir gerilim. Robert Mitchum ilk “Yıldız” rolünde, Kirk Douglas en eski rollerinde olağanüstü bir oyunculuk sergiliyorlar. Jane Greer karakterinin soğuk ve duygusuz doğasını kusursuz bir biçimde canlandırıyor. Nicholas Musuraca’nın sinematografisi ekspresyonist gölgeleri akıllıca kullanarak karanlık ve uğursuz bir atmosfer yaratıyor.
Sert bir özel dedektif, küstah ve ölümcül bir kadın, cinayet, ihanet, aldatma ve kadercilik temaları bu filmi müthiş bir kara film örneği yapmak üzere birleşiyor.
************************************************
Out of the Past bütün beklentilerimi aşan bir film. Beni bu kadar memnun eden ancak birkaç tane film vardır. Harika bir hikaye ve inandırıcı karakterler herhangi bir filmi iyi yapar – ancak bu filmin, onu bütün diğer film – noir türü dedektiflik hikayelerinden ayıran dramatik bir ruh hali var.
Yönetmen Jacques Tourneur hem ürkütücü, hem de kışkırtıcı olan bu hikayeyi büyük bir özenle ele almış. Ormandaki ağaçları gösteren harika kamera çekimlerinden de, gölgelerle dolu San Francisco gecelerinin çekimlerinden de çok etkilendim. Oyuncu kadrosundaki her isim başarılı. Bunun hayatım boyunca izlediğim en iyi filmlerden biri olduğunu düşünüyorum.
*************************************************
Bu filmi izlemek “Kara film nasıl yapılır?” dersine girmek gibidir. Mitchum, Greer ve Douglas mükemmeller, ayrıca onları asla hayal kırıklığına uğratmayan harika bir oyuncu desteği var. Senaryo müthiştir, karakterleri zekice tanımlayan çizgileriyle bir film noir’in nasıl inşa edilmesi gerektiğini gösterir.
Robert Mitchum, trençkotu ve şapkasıyla femme fatale’in önünde eğilir ve karanlık eski arkadaşı Kirk Douglas’la tekrar karşılaşırken kendisini bekleyen tehlikelerin tamamen farkında olan bir film kahramanı olarak zirveye oynuyor. Bu arada, Mitchum / Douglas kimyasının Mitchum / Greer arasındaki kadar değilse de, son derecede güçlü olduğunu düşünüyorum.
